Lít

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

lít
Một lít là thể tích của một hình lập phương đem cạnh 10 cm.
Thông tin tưởng đơn vị
Hệ thống đơn vị	Hệ giám sát và đo lường quốc tế
Đơn vị của	Thể tích
Kí hiệu	L hoặc l hoặc (ℓ)^[1]
Được gọi là theo	litron
Chuyển thay đổi đơn vị
1 L vô ...	... vì thế ...
Đơn vị hạ tầng SI	10⁻³ m³
Hoa Kỳ đơn vị chức năng thông lệ	≈ 0264 gallon

Cốc bia một lít (tiếng Đức: *Maßkrüge*) bên trên tiệc tùng Oktoberfest năm 2006 ở Đức

Lít (tiếng Anh: Litre Theo phong cách ghi chép Anh Anh hoặc liter Theo phong cách ghi chép của giờ Anh Mỹ) (ký hiệu SI là L hoặc l,^[1] ký hiệu không giống được sử dụng: ℓ) là một trong đơn vị chức năng đo thể tích. 1 lít tương tự với cùng 1 đêximét khối (dm³), 1.000 xentimét khối (cm³) hoặc 0,001 mét khối (m³). Một đêximét khối (hoặc lít) lúc lắc thể tích 10 centimet × 10 cm × 10 cm (xem hình vẽ) và vì thế 1 phần ngàn mét khối.

Ban đầu, hệ mét của Pháp dùng lít thực hiện đơn vị chức năng hạ tầng. Từ lít đem xuất xứ kể từ litron, một đơn vị chức năng cổ bên trong giờ Pháp mang tên khởi đầu từ Byzantine vô giờ Hy Lạp. Từ Byzantine vốn liếng ko cần một đơn vị chức năng tính thể tích tuy nhiên là một trong đơn vị chức năng trọng lượng theo dõi giờ La Tinh Hậu Trung Cổ, và vì thế khoảng chừng 0,831 lít. Lít cũng rất được dùng vô một số trong những phiên bạn dạng về sau của hệ mét. Trong khi, Lít cũng là một trong vô số những đơn vị chức năng ngoài Sl và được gật đầu dùng với SI,^[2] lân cận đơn vị chức năng thể tích của SI là mét khối (m³). Cách ghi chép tuy nhiên Văn chống Cân đo Quốc tế dùng là "litre",^[2] một cơ hội ghi chép được đa số những vương quốc phát biểu giờ Anh dùng công cộng. Cách ghi chép "liter" hầu hết được dùng vô giờ Anh Mỹ.^[a]

Một lít nước lỏng đem lượng tầm một kilôgam, vì thế kilôgam ban sơ được khái niệm vô năm 1795 là lượng của một decimet khối nước ở sức nóng phỏng băng tan (0 °C).^[3] Về sau, mét và kilôgam được khái niệm lại thực hiện mang đến quan hệ này không hề đúng mực nữa.^[4]

Định nghĩa[sửa | sửa mã nguồn]

Một lít là một trong decimet khối, là thể tích của một hình lập phương 10 centimet × 10 cm × 10 cm (1 L ≡ 1 dm³ ≡ 1.000 cm³). Do cơ 1 L ≡ 0,001 m³ ≡ 1.000 cm³ và 1 m³ (tức là mét khối, là đơn vị chức năng SI mang đến thể tích) đúng là 1.000 L.

Từ năm 1901 cho tới năm 1964, lít được khái niệm là thể tích của một kilogam nước tinh ma khiết ở tỷ trọng tối nhiều (+4 °C) và áp suất chi tiêu chuẩn chỉnh. Kilôgam lại được quy lăm le là lượng của Kilôgam vẹn toàn nước mẹ tế (một hình trụ platin/iridi cụ thể) và được dự trù đem nằm trong lượng với 1 lít nước nêu bên trên. Sau cơ, người tao trừng trị hình thành rằng xi lanh quá rộng khoảng chừng 28 phần triệu, bởi vậy vô một thời hạn, một lít là khoảng chừng 1,000028 dm³. Trong khi, tương tự ngẫu nhiên hóa học lỏng này, quan hệ lượng - thể tích của nước tùy thuộc vào sức nóng phỏng, áp suất, phỏng tinh ma khiết và tính đồng vị của hóa học đồng vị. Vào năm 1964, khái niệm tương quan thân ái lít và lượng đã và đang được thay cho thế vì thế khái niệm thời điểm hiện tại. Mặc mặc dù lít ko cần là đơn vị chức năng SI, vẫn được CGPM (cơ quan lại chi tiêu chuẩn chỉnh xác lập SI) gật đầu nhằm dùng với SI. CGPM tiếp tục xác lập những ký hiệu được gật đầu của lít.

Một lít hoàn toàn có thể tích vì thế milistere, một đơn vị chức năng giám sát và đo lường ko cần SI tiếp tục lạc hậu thông thường được dùng mang đến thước đo thô.

Không đem chi tiêu chuẩn chỉnh quốc tế quy lăm le lúc nào dùng lít và lúc nào dùng mét khối. Trong thực tiễn, lít thông thường được sử dụng mang đến những vật được đo vì thế dung tích hoặc độ dài rộng của vật chứa chấp nó (như hỗn hợp hoặc phân tử trái khoáy cây), trong những lúc mét khối (và những đơn vị chức năng dẫn xuất) được sử dụng mang đến những vật được đo vì thế độ dài rộng hoặc sự lúc lắc khu vực của chính nó. Lít cũng thông thường được sử dụng vô một số trong những phép tắc tính, như tỉ trọng (kg/L), được cho phép đơn giản dễ dàng đối chiếu với tỉ trọng của nước.

Tiền tố SI vận dụng mang đến lít[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm: the haunting of hill house

Mặc mặc dù ko cần là đơn vị chức năng SI đầu tiên, tuy nhiên Lít vẫn hoàn toàn có thể được dùng với những chi phí tố SI. Đơn vị dẫn xuất được dùng thông dụng nhất là mililit, được khái niệm là một trong phần ngàn lít, và cũng thông thường được gọi là thương hiệu đơn vị chức năng dẫn xuất SI là "centimet khối". Đây là một trong giải pháp được dùng thông dụng, nhất là vô hắn học tập, nấu bếp và chuyên môn xe hơi. Trong bảng bên dưới đấy là một số trong những đơn vị chức năng không giống, những thuật ngữ được ấn đậm là những thuật ngữ thông thường được dùng. Tuy nhiên, một số trong những mái ấm chức vụ ko khuyến nghị dùng một trong những số những chi phí tố này; ví như ở Hoa Kỳ, NIST cỗ vũ việc dùng mililit hoặc lít chứ không centilit.^[5] Có nhì ký hiệu chi tiêu chuẩn chỉnh quốc tế mang đến lít: L và l. Tại Hoa Kỳ, vần âm trước rất được ưa chuộng rộng lớn, vì thế vô một số trong những phông chữ, chữ l và chữ số 1 đem nguy cơ tiềm ẩn bị lầm lẫn.^[6]

Bội số	Tên	Ký hiệu		Khối lượng tương đương		Bội số âm	Tên	Ký hiệu		Khối lượng tương đương
10⁰ L	lít	l	L	dm³	decimet khối
10¹ L	decalít	dal	daL	10¹ dm³	mười decimet khối	10⁻¹ L	decilít	dl	dL	10² cm³	một trăm xentimét khối
10² L	hectalít	hl	hL	10² dm³	một trăm decimet khối	10⁻² L	centilít	cl	cL	10¹ cm³	mười xentimét khối
10³ L	kilolít	kl	kL	m³	mét khối	10⁻³ L	millilít	ml	mL	cm³	xentimét khối
10⁶ L	megalít	Ml	ML	dam³	deca mét khối, 1 triệu lít	10⁻⁶ L	microlít	μl	μL	mm³	milimét khối
10⁹ L	gigalít	Gl	GL	hm³	hecta khối	10⁻⁹ L	nanolít	nl	nL	10⁶ μm³	một triệu micromét khối
10¹² L	teralít	Tl	TL	km³	kilômét khối	10⁻¹² L	picolít	pl	pL	10³ μm³	một ngàn micromét khối
10¹⁵ L	petalít	Pl	PL	10³ km³	một ngàn kilômét khối	10⁻¹⁵ L	femtolít	fl	fL	μm³	micromét khối
10¹⁸ L	exalít	El	EL	10⁶ km³	một triệu kilômét khối	10⁻¹⁸ L	attolít	al	aL	10⁶ nm³	một triệu nanomét khối
10²¹ L	zettaít	Zl	ZL	Mm³	megamét khối	10⁻²¹ L	zeptolít	zl	zL	10³ nm³	một ngàn nanomét khối
10²⁴ L	yottalít	Yl	YL	10³ Mm³	một ngàn megamét khối	10⁻²⁴ L	yoctolít	yl	yL	nm³	nanomét khối

Chuyển thay đổi đơn vị chức năng ko nằm trong hệ mét[sửa | sửa mã nguồn]


Hệ mét	Giá trị ngay sát đúng	Đơn vị ko nằm trong hệ mét	Đơn vị ko nằm trong hệ mét	Giá trị tương đương
1 L	≈ 0.87987699	quart Anh	1 quart Anh	≡ 1.1365225 L
1 L	≈ 1.056688	quart Mỹ	1 quart Mỹ	≡ 0.946352946 L
1 L	≈ 1.75975399	pint Anh	1 pint Anh	≡ 0.56826125 L
1 L	≈ 2.11337641	pint Mỹ	1 pint Mỹ	≡ 0.473176473 L
1 L	≈ 0.21996925	gallon Anh	1 gallon Anh	≡ 4.54609 L
1 L	≈ 0.2641720523	gallon Mỹ	1 gallon Mỹ	≡ 3.785411784 L
1 L	≈ 0.0353146667	foot khối	1 foot khối	≡ 28.316846592 L
1 L	≈ 61.023744	inch khối	1 inch khối	≡ 0.016387064 L
1 L	≈ 35.19508	ounce lỏng Anh	1 ounce lỏng Anh	≡ 28.4130625 mL
1 L	≈ 33.814023	ounce lỏng Mỹ	1 ounce lỏng Mỹ	≡ 29.5735295625 mL

Ký hiệu[sửa | sửa mã nguồn]

Lít: Các ký tự động Unicode (chữ l)^[7]
Ký hiệu	Tên	Mã Unicode
ℓ	Lít (chữ L ghi chép thường)	U+2113
㎕	Microlít	U+3395
㎖	Millilít	U+3396
㎗	Decilít	U+3397
㎘	Kilolít	U+3398

Ký hiệu vẹn toàn thủy mang đến lít là l (chữ l thường).

Để giới hạn lầm lẫn với số 1, L (chữ L hoa) được gật đầu là ký hiệu thay cho thế từ thời điểm năm 1979. Viện chi tiêu chuẩn chỉnh kỹ năng vương quốc Hoa Kỳ khuyến nghị dùng chữ L hoa. Chữ L hoa cũng thông thường được sử dụng ở Canada và Úc.

Trước năm 1979, ký hiệu ℓ (l nhỏ ghi chép tay, U+2113), được dùng ở một số trong những nước; tỉ dụ như nó được khuyến nghị vì thế ấn phẩm M33 của Viện chi tiêu chuẩn chỉnh Nam Phi (South African Bureau of Standards) vô những năm 1970. Ký hiệu này vẫn được dùng thông dụng tuy nhiên ko được BIPM đầu tiên thừa nhận.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1793, lít được reviews ở Pháp như thể "Đơn vị giám sát và đo lường nằm trong hoà" (Republican Measures), và được khái niệm là một trong đêximét khối. Nó đem xuất xứ từ là 1 đơn vị chức năng cũ của Pháp, litron, và tên thường gọi này khởi đầu từ giờ Hy Lạp và Latinh.

Năm 1879, CIPM dùng khái niệm của lít, và ký hiệu l (chữ l thường).

Năm 1901, bên trên hội nghị CGPM chuyến loại 3, lít được tái mét khái niệm dựa vào không gian gian trá lúc lắc vì thế 1 kg nước tinh ma khiết ở sức nóng phỏng đem tỉ trọng tối nhiều (3,98 °C) bên dưới áp suất 1 atm. Với khái niệm này, 1 lít vì thế 1,000028 dm³ (một số tư liệu xem thêm trước cơ ghi là 1 trong những,000027 dm³).

Năm 1964, bên trên hội nghị CGPM chuyến 12, lít lại được khái niệm thêm nữa, vô nguyệt lão tương tác đúng mực với mét, như là một trong tên thường gọi không giống mang đến đêximét khối, tức là đúng mực 1 dm³. NIST Reference Lưu trữ 2004-12-04 bên trên Wayback Machine

Năm 1979, bên trên hội nghị CGPM chuyến 16, ký hiệu thay cho thế L (chữ L hoa) được đi vào dùng. Nó cũng rất được đồng ý. Hội nghị này cũng tuyên thân phụ là sau này chỉ một trong những 2 ký hiệu được tích lại, tuy nhiên vô năm 1990 hội nghị này phát biểu còn quá sớm nhằm thực hiện điều này.

Xem thêm: phân tích đất nước 9 câu đầu

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Claude Émile Jean-Baptiste Litre
Pint
Gallon

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

^ The Metric Conversion Act of 1985 gives the United States Secretary of Commerce the responsibility of interpreting or modifying the SI for use in the United States. The Secretary of Commerce delegated this authority to tát the Director of the National Institute of Standards and Technology (NIST) (Turner, 2008). In 2008, the NIST published the U.S. version (Taylor and Thompson, 2008a) of the English text of the eighth edition of the Bureau International des Poids et Mesures (BIPM) publication Le Système International d' Unités (SI) (BIPM, 2006). In the NIST publication, the spellings "meter", "liter" and "deka" are used rather than thở "metre", "litre" and "deca" as in the original BIPM English text (Taylor and Thompson, 2008a, p. iii). The Director of the NIST officially recognized this publication, together with Taylor and Thompson (2008b), as the "legal interpretation" of the SI for the United States (Turner, 2008).

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Nguồn[sửa | sửa mã nguồn]

Bureau International des Poids et Mesures (2006). “The International System of Units (SI)” (PDF). Truy cập ngày 18 mon 8 năm 2008.
Bureau International des Poids et Mesures. (2006). "The International System of Units (SI)" (on-line browser):
- Table 6 (Non-SI units accepted for use with the International System). Retrieved 2008-08-24
National Institute of Standards and Technology (11 mon 11 năm 2000). “Appendix C: General tables of units of measurement”. NIST Handbook 44: Specifications, Tolerances, and Other Technical Requirements for Weighing and Measuring Devices. National Institute of Standards and Technology. Bản gốc tàng trữ ngày 10 mon 12 năm 2011. Truy cập ngày 9 mon 10 năm 2006.
National Institute of Standards and Technology. (December 2003). The NIST Reference on Constants, Units, and Uncertainty: International System of Units (SI) (web site):
- Note on SI units. Retrieved 2008-08-24.
- Recommending uppercase letter L. Retrieved 2008-08-24.
Taylor, B.N. and Thompson, A. (Eds.). (2008a). The International System of Units (SI) Lưu trữ 2016-06-03 bên trên Wayback Machine. United States version of the English text of the eighth edition (2006) of the International Bureau of Weights and Measures publication Le Système International d' Unités (SI) (Special Publication 330). Gaithersburg, MD: National Institute of Standards and Technology. Retrieved 2008-08-18.
Taylor, B.N. and Thompson, A. (2008b). Guide for the Use of the International System of Units (Special Publication 811). Gaithersburg, MD: National Institute of Standards and Technology. Retrieved 2008-08-23.
Turner, J. (Deputy Director of the National Institute of Standards and Technology). (16 May 2008)."Interpretation of the International System of Units (the Metric System of Measurement) for the United States". Federal Register Vol. 73, No. 96, p. 28432-3.
UK National Physical Laboratory. Non-SI Units

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

"Sổ tay SI" của BIPM
"(Bảng 6 -) Các đơn vị chức năng ko SI được gật đầu dùng cùng theo với Hệ giám sát và đo lường quốc tế" của BIPM Lưu trữ 2013-08-20 bên trên Wayback Machine
Lưu ý của NIST về những đơn vị chức năng SI
NIST khuyến nghị chữ L hoa
Trang "các đơn vị chức năng ko SI được quốc tế công nhận" của chống thực nghiệm cơ vật lý vương quốc Anh Lưu trữ 2003-06-21 bên trên Wayback Machine